Αποζημιώσεις ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων Αμερικής θα κατέβαλλε η Κυπριακή Δημοκρατία αν έχανε στο Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο τις δυο υποθέσεις που αφορούσαν, αφενός, τους κουρεμένους καταθέτες- κατόχους αξιογράφων και, αφετέρου, την τράπεζα FBME, τη διαχείριση της οποίας ανέλαβε η Κεντρική Τράπεζα μετά από έκθεση του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, ότι εμπλέκεται σε ξέπλυμα μαύρου χρήματος.
Κατά την προχθεσινή εξέταση του προϋπολογισμού της Νομικής Υπηρεσίας για το έτος 2025, οι βουλευτές της Επιτροπής Οικονομικών απένειμαν τα εύσημα στους δυο επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας, Γιώργο Σαββίδη και Σάββα Αγγελίδη, καθώς και στους δικηγόρους της Δημοκρατίας για τις νομικές μάχες που έδωσαν και κέρδισαν.
Ειδικότερα, η πρώτη υπόθεση αφορούσε αξιώσεις ξένων επενδυτών/καταθετών και κατόχων αξιογράφων και στις δύο υπό εξυγίανση τράπεζες. Οι απαιτητές, 968 φυσικά πρόσωπα και έξι εταιρείες, διεκδικούσαν αποζημιώσεις ύψους 600 εκατομμυρίων δολαρίων Αμερικής. Θέση τους ήταν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα έπρεπε να θεωρηθεί υπεύθυνη για τις ζημιές που υπέστησαν σε σχέση με τα μέτρα εξυγίανσης του 2013. Το Διαιτητικό Δικαστήριο απέρριψε, ομόφωνα, όλες τις αξιώσεις τους και διέταξε όπως καταβάλουν ως έξοδα στην Κυπριακή Δημοκρατία το ποσό των έξι εκατομμυρίων δολαρίων Αμερικής.
Η δεύτερη υπόθεση αφορά την τράπεζα FBME, όπου οι απαιτητές διεκδικούσαν από την Κυπριακή Δημοκρατία αποζημιώσεις ύψους 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων Αμερικής, με τον ισχυρισμό ότι η Κεντρική Τράπεζα ενήργησε αυθαίρετα με την απόφασή της να θέσει το κυπριακό υποκατάστημα της FBME υπό εξυγίανση. Το 2019, το Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο που εξέτασε την αξίωση των απαιτητών απέρριψε, κατά πλειοψηφία, όλες τις απαιτήσεις τους εναντίον της Δημοκρατίας. Μετά από σειρά δικαστικών μαχών, πρόσφατα, το Ανώτατο Δικαστήριο της Γαλλίας επικύρωσε την απόφαση του Εφετείου του Παρισιού να απορρίψει το αίτημα των απαιτητών με το οποίο ζητούσαν να ακυρωθεί η εκδοθείσα υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου. Με την απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Γαλλίας επικυρώνεται οριστικά και τελεσίδικα η απόφαση του Διεθνούς Διαιτητικού Δικαστηρίου καθώς οι απαιτητές έχουν, πλέον, εξαντλήσει όλα τα ένδικα μέσα που είχαν στη διάθεσή τους για ακύρωση της διαιτητικής απόφασης.
Oι μπηχτές στον Οδυσσέα
Αναλύοντας τον προϋπολογισμό της υπηρεσίας του για το έτος 2025 ενώπιον της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, ο Γενικός Εισαγγελέας επανέλαβε το πολύ οξύ πρόβλημα στέγασης που αντιμετωπίζει η Νομική Υπηρεσία. Παράλληλα, επέκρινε τον τέως Γενικό Ελεγκτή, Οδυσσέα Μιχαηλίδη, που στάθηκε η αιτία για να ακυρωθεί ο διαγωνισμός για την κατασκευή του νέου κτηρίου της Νομικής Υπηρεσίας.
Σύμφωνα με τον κ. Γιώργο Σαββίδη, οι ισχυρισμοί του Οδυσσέα Μιχαηλίδη για «υπερβολικό και σπάταλο» σχεδιασμό αλλά και για παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας αποδείχθηκαν ανυπόστατοι καθώς «καταρρίφθηκαν τόσο από το Υπουργείο Οικονομικών σε ό,τι αφορά στο οικονομικό σκέλος όσο και από τους αρχιτέκτονες του κτηρίου και το Τμήμα Δημοσίων Έργων σε ό,τι αφορά τις αρχές της αειφορίας και της περιβαλλοντικής νομοθεσίας».
Δέον να σημειωθεί ότι στον προϋπολογισμό της Νομικής Υπηρεσίας για το έτος 2025 περιλήφθηκε ποσό ύψους €200.000 για επαναπροκήρυξη του έργου.
Η ανεξαρτησία
Ο Γενικός Εισαγγελέας εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του στη Βουλή και για το γεγονός ότι δεν εξετάστηκε ακόμη το νομοσχέδιο που προβλέπει την αυτονόμηση της Νομικής Υπηρεσίας. Το εν λόγω νομοσχέδιο κατατέθηκε στη Βουλή τον Μάρτιο του 2023 και παραπέμφθηκε για εξέταση στην Επιτροπή Νομικών. Ο κ. Σαββίδης έκανε λόγο για ένα πολύ σημαντικό νομοσχέδιο για τη Νομική Υπηρεσία και κάλεσε τους βουλευτές να το ψηφίσουν το συντομότερο.
Το επίμαχο νομοσχέδιο δίνει την εξουσία στη Νομική Υπηρεσία, μέσω του Εισαγγελικού Συμβουλίου που θα συσταθεί, να έχει τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο στις προσλήψεις, προαγωγές, απολύσεις και πειθαρχικές διώξεις του προσωπικού της και δεν θα εξαρτάται από την ΕΔΥ. Πρόσθετα, με το νομοσχέδιο επιτυγχάνεται η ανεξαρτησία της Νομικής Υπηρεσίας και των λειτουργών που τη στελεχώνουν από τη Δημόσια Υπηρεσία και εξομοιώνονται, κατά το δυνατό, με τους δικαστικούς λειτουργούς, προς περαιτέρω ενίσχυση του εχέγγυου της πραγματικής αμεροληψίας τους. Η ανεξαρτησία της Νομικής Υπηρεσίας αποτελεί απαίτηση και της Επιτροπής των κρατών-μελών ενάντια στη Διαφθορά του Συμβουλίου της Ευρώπης (Επιτροπής GRECO).
